တ႐ုတ္-ျမန္မာ ၃.၀
ျမန္မာႏုိင္ငံသမုိင္းသစ္ ၏ လမ္းဆုံလမ္းခြသုိ႕ေရာက္ရွိျခင္း
တကယ္လုိ႕မ်ား ႏုိင္ငံေရး၀ါသနာပါတဲ့သူ တေယာက္ေယာက္ကုိ ဒီေန႕တရုတ္ျပည္အေပၚ ဘယ္လုိျမင္သလဲ ေမးၾကည့္ရင္ စီးပြားေရးအရႏုိင္ငံေတာ္ကဦးေဆာင္တဲ့ အရင္းရွင္စံနစ္ (State Capitalism) ျဖစ္ျပီး ႏုိင္ငံေရးအရ လူထု အေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳ နဲ႕ အစုိးရအရာရွိေတြရဲ႕ ျခစားမွဳေတြနဲ႕ ျပည့္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံပါလုိ႕ ျပန္ၾကားရဖုိ႕ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္ ဒီအေနအထားကုိ ၾကာၾကာထိန္းထားလုိ႕မရႏုိင္ဘူး ဆုိတာကုိ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သိေနတယ္။ တရုတ္ ႏုိင္ငံေရး သိပၸံပညာရွင္ေတြကလည္း ေလ့လာေထာက္ျပေနၾကတယ္။ တရုတ္ျပည္တြင္း ျပသနာေတြ လိပ္ခဲ တင္းတင္း ျဖစ္ေနတာေတာ့ ၾကာပါျပီ။ တကယ့္ဇတ္လမ္းက ၂၀၁၂ မွာ ပုိပီျပင္လာတာပါ။တရုတ္ ၃.၀
၂၀၁၂ ဇႏၷ၀ါရီ မွာ ဂြမ္ေဒါင္းကရြာတရြာမွာ ေက်းရြာအဖြဲ႕အစည္းပုိင္ေျမေတြကုိ လာဘ္စားျပီး ေစ်းေပါေပါနဲ႕ ေရာင္းထုတ္လုိက္တဲ့ အရာရွိေတြကုိ ျဖဳတ္ပစ္ဖုိ႕ လူထုကုိ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ ျပဳခဲ့တယ္။ လူမွဳ မျငိမ္သက္မွဳကုိ ႏုိင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင့္ နဲ႕ ေျဖရွင္းေအာင္ျမင္တဲ့ အေတြ႕အၾကဳံေကာင္းတခုကို တရုတ္ရလုိက္တာပါ။ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာ ကမာၻ႕ ဘဏ္နဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြံ႔ျဖဳိးမွဳနဲ႕ျပင္ဆင္ေရးေကာ္မရွင္က အစီရင္ခံစာမွာေစ်းကြက္ျပင္ဆင္မွဳေတြလုပ္ဖုိ႔ ပါလာခဲ့တယ္။ မတ္လ ေရာက္ေတာ့ ခ်ဳံကင္းပါတီအၾကီးအကဲ ဘုိေလ်ာက္လုိင္ (Boxilai) ကုိပါတီကေနထုတ္ျပီး ေထာင္တသက္ ပစ္ဒါဏ္ ေပးခဲ့တယ္။ (ဘုိ ဟာ ေမာ္၀ါဒီတဦးျဖစ္ျပီး ပူတင္ပုံစံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ခ်ဳံကင္းကုိ ထိမ္းထားတဲ့ လက္၀ဲသစ္ တဦးပါ။ သူ႕ရဲ႕ တကယ့္ ျပႆနာက သူတုိ႕ပုိင္ဆုိင္မွဳေတြနဲ႕လုပ္ငန္းေတြ၊ သူ႕သားႏုိင္ငံရပ္ျခား ေက်ာင္းပညာေရးေတြ အားလုံး ၾကားခံ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အဂၤလိပ္တေယာက္ေသဆုံးမွဳနဲ႕ အဓိကပတ္သက္ပါတယ္။ ဘုိ ဟာ တရုတ္ ဗဟုိက ၉ဦး ေပၚလစ္ဗ်ဴရုိ ထဲမွာ ၁၈ၾကိမ္ေျမာက္ကြန္ဂရက္မွာ ပါမယ္လုိ႕ထင္ေၾကးေပးခံထားရသူပါ။ ၂၀၁၂ တရုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၁၈ၾကိမ္ေျမာက္ကြန္ဂရက္ဆုိတာ ရွီက်င္းပင္ကုိအာဏာလႊဲေျပာင္းတဲ့ကြန္ဂယက္ေပါ့။ ဆုိေတာ့ သူျပဳတ္ သြားတာဟာ အေျပာင္းအလဲ ၾကီး တခုလုိ႕ေျပာရမွာ ပါပဲ)။ တရုတ္ ၾကြယ္၀မွဳ နဲ႕ အတူတြဲ ေနတဲ့ ျခစား မွဳေတြနဲ႕ လူမွဳ အက်ပ္အတည္း အသစ္ေတြဟာ တရုတ္ကုိ ေခတ္ေဟာင္းကို ျပန္ေမွ်ာ္ၾကည့္ ေစခဲ့တာေတြရွိခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘုိ နဲ႕ သူ႕မိန္းမကုိ ရွင္း လုိက္တာ၊ ရွီက်င္းပင္ လူျမင္ကြင္းက ခန ေပ်ာက္သြားတာ၊ ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ တခ်ဳိ႕ အေရး မပါတဲ့ ေနရာေတြ ပထုတ္ခံရတာေတြ စတဲ့ ျပည္တြင္း အက်ပ္အတည္းေတြ အျပင္ ႏုိင္ငံရပ္ျခားကုိ ၾကည့္ေတာ့ ဂ်ပန္ နဲ႕ တင္းမာမွဳလည္း ၾကီးထြားလာခဲ့တာေတြ႕ရတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒါဟာ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ သတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ ဖြင့္ထုတ္ျခင္းနဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း (Opening and Reform) ေခတ္တေခတ္ တကယ္ကုန္ဆုံး သြားျပီး ေနာက္ထပ္အဆင့္တခုထဲ ၀င္ေရာက္ဖုိ႕ လုိလာျပီ ဆုိတာကုိ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ သေဘာေပါက္လာ ၾကတယ္။တရုတ္ေတြကသမုိင္းကုိ ႏွစ္၃၀တခါေလာက္ေျပာင္းလဲတုိးတက္ေနတယ္လုိ႕ သတ္မွတ္တယ္။ တရုတ္ ၁.၀ ဟာ ေမာ္စီတုန္းလက္ထက္ျဖစ္ျပီး ၁၉၄၉ ကေန ၁၉၇၈ အထိသတ္မွတ္ထားတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္ကုိ ၾကည့္ေတာ့ စီးပြားေရးမွာ စီမံကိန္းစနစ္၊ ႏုိင္ငံေရးမွာ လီနင္၀ါဒ နဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီအေနနဲ႕ တကမာၻလုံးကုိ ေတာ္လွန္ေရး သေဘာတရား ေတြတင္ပုိ႕ဖုိ႕ပဲ။ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္လက္ထက္ကစတဲ့ တရုတ္ ၂.၀ ကုိ ၁၉၇၈ ကေန ကမာၻ႕စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းမွာ အေမရိကန္က ေလးမင္းဘရားသား ဘဏ္ ျပဳိကြဲသြားတဲ့ ၂၀၀၈ အထိသတ္မွတ္တယ္။ စီးပြားေရး မွာ တရုတ္ၾကံအင္ လကၡဏာေတြနဲ႕ညီညြတ္တဲ့ ဆုိရွယ္လစ္ စံနစ္လုိ႕ဆုိတဲ့ ပုိ႕ကုန္အဓိကေစ်းကြက္စံနစ္၊ တိန္႕အင္မင္ အေရးအခင္းကုိ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ အဲသည္ေခတ္ ႏုိင္ငံေရးကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြျခင္း ညွိႏွဳိင္းသေဘာတူညီမွဳနဲ႕ သြားရမယ့္ တည္ျငိမ္မွဳ ဦးစားေပးပုံစံ၊ ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီမွာ ေၾကာင္လက္သည္း၀ွက္ (ႏုိင္ငံတကာမွာ ေအးေအး ေဆးေဆး နဲ႕ဘယ္ဘက္မွ၀င္မယိမ္းပဲ လူျမင္ကြင္းမထြက္ပဲ တရုတ္တုိးတက္ေရးကုိ ေဇာက္ခ်လုပ္ဖုိ႕) တုိ႕ပဲျဖစ္တယ္။ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္လက္ထက္မွာ တရုတ္အတြက္ နယ္ပယ္၃ခုကို မျပတ္ေလ့လာဖုိ႕နဲ႕ ျမွင့္တင္ဖုိ႕ သတိေပးသြားခဲ့တယ္။ အဲဒါေတြက ၾကြယ္၀ျခင္း (Affluence)၊ တည္ျငိမ္ေရး (Stability) နဲ႕ ပါ၀ါ (Power) တုိ႕ျဖစ္တယ္။ ျပန္ၾကည့္ေတာ့ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး နဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒေတြကုိ အျမဲဆန္းစစ္ေနေစေရးပဲျဖစ္တယ္။
ဒါေပမယ့္ဒီသုံးခ်က္စလုံးမွာ ျပသနာအသစ္ေတြေပၚေပါက္ေနတာေတြ႕ရျပန္တယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ဟူ-၀မ္ (ဟူဂ်င္ ေတာင္ နဲ႕ ၀မ္ၾကားေပါင္) ေခတ္ကုိတရုတ္ေတြက ဆုံးရွဳံးဆယ္စုႏွစ္လုိ႕ သတ္မွတ္တယ္။ ႏုိင္ငံဖြံ႕ျဖဳိးမွဳအတြက္ လုိအပ္ တာေတြကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ၾကဘူးလုိ႕ဆုိတယ္။ တရုတ္ ၃.၀ ဟာ ဒီနယ္ပယ္သုံးခုမွာ ဆက္ျပီး အေျဖ ရွာၾကရလိမ့္မယ္။ အေျပာင္းအလဲဟာ အေျခခံမွာကုိ ရွိမယ္ ၾကီးမားမယ္လုိ႕ ယူဆထားၾကတယ္။ တရုတ္ ၁.၀ ေခတ္ ၁၉၄၉ ကလုိ ကြန္ျမဴနစ္စံနစ္ကုိစတည္လုိက္တဲ့ အေျပာင္းအလဲမ်ဳိး၊ ၁၉၇၉ တရုတ္ ၂.၀ မွာလုပ္ခဲ့တဲ့ ကမာၻ႕ ေစ်းကြက္ ထဲ စ၀င္လုိက္တဲ့ အေျပာင္းအလဲမ်ဳိး၊ အခုလုပ္မယ့္ အေျပာင္းအလဲဟာ ၾကီးမားမယ္လုိ႕ နမူနာေပး ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေခတ္ ၂ခုစလုံးနဲ႕မတူတဲ့ ျပသနာ တခုရွိေနတယ္။ အဲဒါကဘာလည္း ဆုိေတာ့ အခု တရုတ္ ၃.၀ မွာ ဟုိတုန္းကေျပာင္းသလုိ မွီျငမ္းသြားရမယ့္ ႏုိင္ငံတကာ ေမာ္ဒယ္ မရွိဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ဘာကုိးကားစရာမွ မရွိ၊ ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္ေတြမရွိျဖစ္ေနတယ္။ ခုအခ်ိန္က ပီကင္းမွ်ေျခ ျပန္ရွာေနရုံသက္သက္မဟုတ္ဘူး။ အေနာက္ မွာလည္း ျပသနာေတြနဲ႕ သူတုိ႕မလည္း သုမနေက်ာလုိ ဒါဏ္ရာေတြနဲ႕ မလား။ ရွီက်င္းပင္ ဦးေဆာင္တဲ့ တရုတ္ ၃.၀ ဟာ ေျမပုံ မရွိတဲ့ နယ္ေျမသစ္တခုထဲမွာ။ ေရွ႕ကုိ စမ္းတ၀ါး၀ါး ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။
လက္၀ဲသစ္ နဲ႕ လက္ယာသစ္
၂၀၁၂ ေနာက္ပုိင္းမွာ တရုတ္အနာဂတ္ဆုိတဲ့ ဒီဘိတ္ဟာ တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အတြင္းမွာ လွ်ံက်လာတယ္။ အရင္ကသူတုိ႕ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕မွ်င္းသြားတဲ့ ပုံစံေတြကုိၾကည့္တယ္။ ဥပမာ မေသမရွင္ အတုိက္ အခံပါတီ နဲ႕ စင္ကာပူပုံစံအာဏာရွင္တုိ႕က အစ ျမန္မာပုံစံေတြအထိပါေကာင္းပါႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြ ေရရွည္ မွာ အလုပ္မျဖစ္ႏုိင္ဘူး ဆုိတာသူတုိ႕ ရိပ္မိပါလိမ့္မယ္။ ဒီမုိကေရစီ ကုိပဲလုံး၀ ၀င္လုိက္ဖုိ႕ ထုိင္၀မ္ သက္ေရာက္မွဳ ေတြကုိ ေလ့လာတယ္။ တရုတ္ေတြ ထုိင္၀မ္ကုိေကာင္းေကာင္းေလ့လာရပါတယ္။ တရုတ္အခံ ယဥ္ေက်းမွဳ ဟာ ဒီမုိ ကေရစီ နဲ႕ မနီးစပ္ဘူးဆုိတာကုိ ထုိင္၀မ္က ပယ္ဖ်က္ႏုိင္ခဲ့လုိ႕ပါ။ ခုေတာ့ သူတုိ႕ ျပည္တြင္းကုိျပန္ လွည့္ၾကည့္ ၾကျပီ။ တရုတ္ေဒသ ၂ ခုျဖစ္တဲ့ ခ်ဴံကင္း (Chongqing) နဲ႕ ဂြမ္ေဒါင္း (Guangdong) ကုိ သူတုိ႕ေလ့လာခဲ့ ၾကတယ္။ ဒီေမာ္ဒယ္ ႏွစ္ခုၾကား ခုအားျပဳိင္ေနၾကတယ္။ ဂြမ္ေဒါင္းဟာ ၾကြယ္၀တဲ့ ပင္လယ္ကမ္းေျခေဒသပါ။ မီဒီယာ လြတ္လပ္ ခြင့္ ရွိတယ္။ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္မွဳ နဲ႕ လူမွဳတင္းမာမွဳေတြကို ေျဖရွင္းတယ္။ စီးပြားေရးလြတ္လပ္တယ္။ အဲဒါေတြနဲ႕ ဆန္႕က်င္ဘက္ဟာ ခ်ဳံကင္းျဖစ္တယ္။ ကုန္းပိတ္ျပည္နယ္တခု ျဖစ္ျပီး လူမွဳစီးပြား တန္းတူညီမွ်ေရးေပၚလစီနဲ႕ ေဒသတြင္းစားသုံးမွဳကို အားျပဳထားရတာျဖစ္တယ္။ ျဖဳတ္ခံရတဲ့ ဘုိေလ်ာက္လုိင္ဟာခ်ဳံကင္းပါတီအၾကီးအကဲျဖစ္တယ္။ သူ႕ျပဳိင္ဘက္ဂြမ္ေဒါင္းပါတီ ေခါင္းေဆာင္ ၀မ္ယန္း ဟာ ဘုိ ျပဳတ္ျပီးကတည္းက လူလုံးသိပ္မျပေတာ့ဘူး။ တရုတ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြေလ့လာေနတဲ့ ဒီ ေမာ္ဒယ္ ႏွစ္ခုကုိ တရုတ္ပညာရွင္ေတြက ပ့ံပုိးေပးေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ တရုတ္ပညာရွင္ ေတြထဲမွာလည္းအျမင္ေတြ မတူၾကဘူး။ အဓိက အျမင္၂ မ်ဳိးကြဲေနတယ္လုိ႕ေျပာလုိ႕ရတယ္။ တဖြဲ႕က လူမွဳညီမွ်ေရးဆုိတဲ့ လက္၀ဲသစ္ေတြ ျဖစ္ျပီး၊ ေနာက္တဖြဲ႕က ယွဥ္ျပဳိင္ႏုိင္တဲ့ေကာင္က ရွင္သန္က်န္ရစ္မွာပဲဆုိတဲ့ လက္ယာသစ္ေတြပါ။ ဒီေတာ့ ရွင္းပါတယ္ ခ်ဳံကင္း ေမာ္ဒယ္ ကုိ လက္၀ဲသစ္ေတြက သေဘာက်ျပီး၊ ဂြမ္ေဒါင္းေမာ္ဒယ္ကုိ လက္ယာသစ္ ေတြက လုိက္ေစခ်င္တယ္။ လက္ယာသစ္ ဆုိတဲ့ တဘက္က ႏုိင္ငံေရး နဲ႕ စီးပြားေရး ကုိ ဖြင့္ျပီးရွင္း၊ ျပည္သူေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ပါ၀င္ ပတ္သက္မွဳ ကိုလက္ခံ၊ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ၊ ဥပေဒေတြ၊ နဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ပါ၀ါကုိကန္႕သတ္ထားဖုိ႕ နဲ႕ လက္၀ဲသစ္ ဆုိတဲ့ အျခား တဘက္က ဗဟုိကခ်ဳပ္ကုိင္ထားျပီး ႏုိင္ငံေရးပြင့္လင္းမွဳကိုအရမ္းမေပးဘဲ ခရုိနီစီးပြားေရး နဲ႕ ထိမ္းေက်ာင္း သြားၾက ဖုိ႕ပဲ။ ဒီႏွစ္ဘက္ ဘယ္ဘက္ကုိ ယိမ္းမလဲဆုိတာ သိဖို႕ လက္ရွိတရုတ္ ေတြအေျဖရွာေနတဲ့ နယ္ပယ္ ၃ခုကုိ ၾကည့္ၾက ရေအာင္။ၾကြယ္၀ျခင္း၊ တည္ျငိမ္မွဳ ႏွင့္ ပါ၀ါ
အေပၚမွာေျပာတဲ့လက္၀ဲသစ္ ေတြဟာ ေစ်းကြက္ဖြင့္ထားျပီး လုပ္ငန္းေတြကုိ ပုဂၢလိကပုိင္အကုန္လုပ္ပစ္မယ့္ အစား ဗဟုိခ်ဳပ္ထားတဲ့စီမံကိန္းစံနစ္၊ ေစ်းကြက္နဲ႕ စီမံကိန္းေရာသြားခ်င္တဲ့နည္းပါ။ ျပည္တြင္းစားသုံးမွဳကုိအေျခခံျပီး နုိင္ငံေတာ္ နဲ႕ ပုဂၢလိကေပါင္းထားတဲ့ စီးပြားေရးျဖစ္တယ္။ ဘုိေလ်ာက္လုိင္ အရာက်သြားမွ ဒီပုံစံအားေလ်ာ့သြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခရုိနီအားျပဳအရင္းရွင္ပုံစံဟာ တရုတ္စီးပြားေရးကုိ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ အရမ္းကြာဟသြားေအာင္လုပ္ပစ္ခဲ့တယ္။ သမၼတ ရွီက်င္းပင္ရဲ႕ ေဒါက္တာဘြဲ႕ကုိၾကီးၾကပ္ခဲ့တဲ့ တရုတ္လူမွဳပညာရွင္ စန္းလီပင္း (Sun Liping) ေလ့လာခ်က္ အရ ႏုိင္ငံေတာ္ကေန ဦးေဆာင္သြားတဲ့ တရုတ္စီးပြားေရးပုံစံဟာ အက်ဳိးအျမတ္ၾကီးမားတဲ့ အုပ္စုေတြကုိဖန္တီး ခဲ့တယ္။ ဒီခရုိနီေတြဟာ ေျမယာ၊ ဓာတ္သတၱဳ၊ ေငြေၾကးျမဳပ္ႏွံမွဳ၊ အေျခခံစီးပြားေရး အေဆာက္အဦေတြ၊ ျမဳိ႕ျပဖြံ႕ျဖဳိးမွဳ စီမံကိန္း ေတြ၊ စြမ္းအင္၊ လွ်ပ္စစ္၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ နဲ႕ အျခားအေရးပါတဲ့လုပ္ငန္းေတြအားလုံးမွာ လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိင္ထား ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ျခစားမွဳေတြလည္း အၾကီးအက်ယ္ေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ျပႆနာက လက္၀ဲသစ္နဲ႕ လက္ယာသစ္ ရဲ႕ စီးပြားေရး သေဘာတရားေတြမဟုတ္ပဲ မသမာမွဳေတြနဲ႕ျခစားထားတဲ့ အစုိးရအဖြဲ႕၀င္ေတြနဲ႕ သူတုိ႕နဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ခရုိနီ စီးပြားေရးေတြက စီးပြားေရးမွာလက္၀ါးၾကီးအုပ္က်ဳိးကုိင္ထားတာကုိ ဘယ္လုိအဆုံးသတ္မလည္း ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာပါပဲ။၁၉၈၉ မတုိင္မီအထိ တရုတ္ပညာရွင္အမ်ားစုနားလည္ထားၾကတာက တရုတ္ဟာ ဒီထက္ဖြံ႕ျဖဳိးတုိးတက္ လာေလေလ အေနာက္ပုံစံလြတ္လပ္မွဳ နဲ႕ ဒီမုိကေရစီလမ္းေၾကာင္းကုိ သြားဖုိ႕က်ဳိးစားေလေလ ဆုိတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ျပည္ပမွာ ဆုိဗီယက္ျပဳိကြဲသြားျပီး ျပည္တြင္းမွာ တိန္႕အင္မင္ အေရးအခင္းကို ၾကဳံလုိက္ရတဲ့ တရုတ္ေတြဟာ ႏုိင္ငံေရး လြတ္လပ္မွဳ နဲ႕ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးေတြအေပၚမွာ ထိတ္လန္႕ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ စန္းလီပင္း ရဲ႕စာတမ္း မွာ တရုတ္ေတြဟာ တည္ျငိမ္မွဳကိုဦးစားေပးလြန္းတာဟာ လူမွဳျပႆနာေတြကုိ ပုိျပီေပၚေပါက္လာ ေစတယ္ ဆုိတာပါပဲ။ တည္ျငိမ္မွဳ အသားေပးဆုိျပီး တရုတ္ေတြ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ခုေလာက္ပစ္ထားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အေန အထားကုိ ခုျပန္ျပီးစီစစ္လာၾကတယ္။ အေမရိကန္မွာ ပညာသင္လာခဲတဲ့ ပညာရွင္တဦးျဖစ္တဲ့ ပုိင္မင္ဇင္ (Pei Minxin) နဲ႕ သူ႕ ေနာက္လုိက္အမ်ားအျပား က တိန္႕အင္မင္ ဖြဲ႕စည္းမွဳ အသစ္ေတြကုိေတြ႕လာရတယ္လုိ႕ ေျပာလာခဲ့တယ္။ ၁၉၉၅ မွာ တရုတ္ ေထာက္လွမ္းေရးက ထုတ္ျပန္တဲ့စာရင္းအရ တႏွစ္ကုိ ၉၀၀၀ ေလာက္ရွိတယ္ဆုိတဲ့ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္မွဳ ေတြဟာ ၂၀၁၁ မွာ ၁၈၀၀၀၀ အထိတက္လာခဲ့တယ္။ ဒီစာရင္းေတြသာမွန္ရင္ တရုတ္တႏုိင္ငံလုံးမွာ တနာရီတုိင္းကုိ ဆူပူမွဳ နဲ႕ဆႏၵျပ မွႈ ၂၀ ခုေလာက္ ျဖစ္ေနတဲ့သေဘာပါ။ တရုတ္လက္ယာသစ္ေတြက လူမွဳမညီမွ်မွဳေတြ ဆုိတာ ရွိမွာ ပဲမုိ႕ အစုိးရရဲ႕ ဥပေဒအရ ျဖစ္တည္မွဳကို အင္စတီက်ဴးရွင္းနဲ႕သြားဖုိ႕လုိလားၾကပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ပါတီေတြ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ နဲ႕ရွင္းဖုိ႕ပါ။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္မွာ ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္ေပးဖုိ႕ အျမဲရပ္တည္ခဲ့တဲ့ စန္းလီပင္း သည္ပင္ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ အျပည့္အ၀လုပ္ဖုိ႕ကုိ တုံ႕ဆုိင္းေနတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ တရုတ္ ဗဟုိခ်ဳပ္ ပုံစံဟာ ျပည္သူေတြကုိ ၾကီးမားတဲ့ လူမွဳအက်ပ္အတည္းေတြနဲ႕ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရတာျဖစ္လုိ႕ ပြင့္ထြက္သြားမွာကုိ စုိးရိမ္ ေနတဲ့သေဘာပါ။ ေနာက္ တမ်ဳိး စဥ္းစားေနၾကတာက ဗဟုိမွာ ခုလုိအေပၚပုိင္းက ေရြးခ်ယ္တာကို ဆက္ထားျပီး ေအာက္ေျခမွာေရြးေကာက္ပြဲ စံနစ္ကုိက်င့္သုံးႏုိင္မလားဆုိတာပါ။ လက္ရွိအေနနဲကေတာ့ သတင္းနည္းပညာေခတ္ရဲ႕ ေစ်းကြက္ ဖြင့္ထားတဲ့ စီးပြားေရးကုိ ႏုိင္ငံေရးအရ ဗဟုိကခ်ဳပ္ထားတာဟာ တရုတ္စံနစ္ရဲ႕ အတြင္းပဋိပကၡလုိ႕ပဲ ေျပာရ မွာျဖစ္တယ္။
ေမာ္လက္ထက္က ႏုိင္ငံတကာကုိ ေတာ္လွန္ေရးသေဘာတရားေတြတင္ပုိ႕ခဲ့တဲ့ တရုတ္ဟာ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ လက္ထက္မွာ အေနာက္ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ကမာၻ႕တည္ျငိမ္ေရးအစီအစဥ္ထဲခုိ၀င္ အေမရိကန္ အကာအကြယ္ ေပးထားတဲ့ ေစ်းကြက္ နဲ႕ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွဳေတြ အကူအညီနဲ႕ စီးပြားေရးဦးေမာ့လာခဲ့ပါတယ္။ သည္ေရစီး ကုိ အသာေမွ်ာလုိက္ျပီး တရုတ္ကုိ ျငိမ္ျငိမ္သက္သက္နဲ႕ကမာၻ႕ႏုိင္ငံၾကီးတခုျဖစ္လာေစေရးဟာ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ပဲျဖစ္တယ္။ ခုေတာ့အေကာင္က ပုန္းေနလုိ႕မရေတာ့ေလာက္ေအာင္ ၾကီးလာတာမုိ႕ ဒါကုိဘယ္လုိ တုန္႕ျပန္ၾက မလည္းဆိုတာမွာေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြၾကား သေဘာထားေတြမတူခဲ့ၾကဘူး။ အေနာက္ပါ၀ါ နဲ႕ လုိက္ေလ်ာ ညီေထြေန၊ ကမာၻ႕တည္ျငိမ္မွဳအစီအစဥ္ထဲ၀င္ဖုိ႕လုိလာျပီဆုိတဲ့ Globalist ေတြရွိသလုိ ပုိျပီးေတာ့ေတာင္ သထိထားေန ရမယ္ ဆုိတဲ့ Realist ေတြလည္းရွိေနပါတယ္။ (တရုတ္ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ ၀န္ဇီစီ - Wang Jixi ဟာ အေမရိကန္ အထူးကြ်မ္းက်င္သူ၊ ျပီးခဲတဲ့ သမၼတေဟာင္း ဟူဂ်င္ေတာင္ရဲ႕ အတန္းေဖာ္ျဖစ္ျပီး တရုတ္အက်ဳိးစီးပြားကုိ ပုိအေလး ထားတဲ့ realist တဦးျဖစ္တယ္)။ သတိထားရမယ့္ အထဲမွာ ၀ါရွင္တန္က ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီေတြ ကုိ မွီးျပီးသြား ေနမယ့္ အစား ကုိယ္လည္းအင္အားၾကီးျဖစ္လာျပီမုိ႕ ကုိယ္ပုိင္သေဘာတရားနဲ႕မူ၀ါဒေတြကုိ ခ်မွတ္ရမယ္။ အထူးသျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံေတြနဲ႕ ဒီသေဘာထားအတုိင္းဆက္ဆံရမယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆေတြ ထြက္ေပၚလာတာ ပါပဲ။ ေနာက္ တခုက ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွာရွိတဲ့ တရုတ္ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားပဲျဖစ္တယ္။ တရုတ္ ႏုိင္ငံသား သန္း၅၀ ဟာ တရုတ္ျပည္ျပင္ပမွာရွိေနျပီး ႏုိင္ငံသားမဟုတ္တဲ့ တရုတ္ သန္း၈၀ ဟာ တျခားတုိင္းျပည္ ေတြမွာ ေနထုိင္ေန ပါတယ္။ အဲဒီ၂ ခုေပါင္းသန္း ၁၃၀ကုိသာ တႏုိင္ငံထဲစုထားရင္ ၁၀ႏုိင္ငံေျမာက္ ကမာၻ႕လူဦးေရ အမ်ားဆုံး ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ျပီး ဂ်ပန္ထက္ ပုိလူဦးေရမ်ားတယ္လုိ႕ ေျပာႏုိင္လာမွာျဖစ္တယ္။ ခ်မ္းသာလာတဲ့ တရုတ္ေတြဟာ ႏုိင္ငံတကာ ကုမဏီၾကီး ေတြ ေထာင္ျပီး ႏုိင္ငံအႏွံ႕ သြားလာလုပ္ကုိင္ၾကေတာ့ သူ႕လူမ်ဳိးေတြ ႏုိင္ငံရပ္ျခားေနထုိင္ တာပုိမ်ားလာ တဲ့သေဘာပါ။ လစ္ဗ်ားမွာစစ္ျဖစ္ေတာ့ တရုတ္ဟာ သူ႕ႏုိင္ငံသား ၃၈၀၀၀ ကုိ ေလယဥ္ေတြနဲ႕ မထုတ္သြားခဲ့တယ္။ တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ပါးပါးနပ္နပ္လုပ္ဖုိ႕ ႏုိင္ငံတကာထဲ ၀င္ဆန္႕ေနထုိင္ဖုိ႕ကုိ အၾကံျပဳၾကတာေတြလည္း ရွိျပီး တရုတ္ႏုိင္ငံျခား ေရးေပၚလစီမွာ ဒါကုိ တီထြင္ဖန္တီးမွဳရွိတဲ့ ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ (Creative Involvement) လုိ႕ဆုိ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းလူငယ္ မ်ဳိးဆက္ေတြက တရုတ္ကုိ ကမာၻ႕အင္အားအၾကီးဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္ေစလုိၾကတယ္။ အေမရိကန္နဲ႕ ယွဥ္ျပဳိင္မယ့္ ၀န္ရုိး၂ခုကမာၻ (bipolar world) ကိုေရြးခ်ယ္လုိၾကျပီး အမ်ဳိးသားေရးကဲတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀ါဒ ကုိအားျပဳ ထားတာေတြ႕ရတယ္။ ဥေရာပႏုိင္ငံျခားေရး ကြ်မ္းက်င္သူတေယာက္က ေဆြးေႏြးပြဲတခုမွာ တရုတ္ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ လူငယ္တဦးကုိ ခင္ဗ်ားတုိ႕ ဥေရာပကဘာလုိခ်င္တာလဲေမးေတာ့ တရုတ္မ်ဳိးဆက္သစ္ ပညာရွင္က က်ေနာ္တုိ႕ တေန႕ အေမရိက နဲ႕စစ္ျဖစ္ဖုိ႕ၾကဳံလာရင္ ၾကားေနေပးဖုိ႕ပါပဲလုိ႕ဆုိတယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာ တရုတ္ပါ၀ါဟာ ႏုိင္ငံအရ အင္အားၾကီးထြားလာတယ္ ဆုိေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရးစံနစ္အရအားနဲမွဳေၾကာင့္ အဲသည္ႏွစ္ခုၾကား ဒိြဟေတြနဲ႕ စမ္းျပီး သြားေနရဆဲပဲ ျဖစ္တယ္။
ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္စံနစ္ ၃.၀
တရုတ္နဲ႕ ျမန္မာကုိႏွဳိင္းယွဥ္ၾကည့္ဖုိ႕ဆုိတာ သိပ္သင့္တဲ့ကိစၥလုိ႕ေတာ့မထင္ရဘူး။ တႏုိင္ငံက ကမာၻ႕ဒုတိယ အင္အားအၾကီးဆုံး အခ်မ္းသာဆုံးျဖစ္ေနျပီး တျခားႏုိင္ငံတခုက ကမာၻ႕အဆင္းရဲဆုံး ႏုိင္ငံတခု စာရင္း၀င္ ေနလုိ႕ပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္နဲ႕ဆက္စပ္ျပီး ျမန္မာေတြ အတြက္ တင္ၾကဳိနားလည္ထားလုိ႕ရတဲ့ အခ်က္ေတြရွိေနျပီး တရုတ္ အေျပာင္းအလဲ နဲ႕ အဲသည္အေျပာင္းအလဲကုိ ဖန္တီးေနတဲ့ ေနာက္ကြယ္က အယူအဆေတြဟာ ျမန္မာေတြ သိထား သင့္တာလည္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ တရုတ္နဲ႕ အစပ်ိးလုိက္ရတာပါ။ပထမဆုံးျမန္မာစစ္အာဏာရွင္စံနစ္အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲသြားပုံအက်ဥ္းကုိ ျပန္ၾကည့္ရေအာင္။ ျမန္မာ စစ္အာဏာရွင္ စံနစ္ ၁.၀ ဟာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အာဏာသိမ္းတဲ့ ၁၉၆၂ ကစျပီး ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပုံျဖစ္တဲ့ ၁၉၈၈ မွာ ျပီးတယ္။ ဦးေန၀င္းေခါင္းေဆာင္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဟာ စစ္အာဏာသိမ္းအျပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ဆုိရွယ္လစ္စံနစ္လုိ႕ဆုိတဲ့ ဆုိရွယ္လစ္စီးပြားေရး အမည္ခံျပီး ဗဟုိကအားလုံးစီမံေပးတဲ့ တပါတီအာဏာရွင္စံနစ္ နဲ႕ တုိင္းျပည္ ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ျပီး တက္ၾကြတဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒလုိ႕ ေျပာတယ္။ ဆုိဗီယက္ အေမရိကန္ လက္၀ဲ လက္ယာ ႏွစ္ဘက္ၾကားမွာ ဘယ္ဘက္မွဘက္မလုိက္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒကုိ က်င့္သုံးခဲ့တယ္။ တုိင္းျပည္ကုိ ျပင္ပ ကမာၻနဲ႕ အဆက္ျဖတ္ျပီး ျပည္တြင္းစီးပြားကာကြယ္ေရး (သုိ႕) ဖူလုံေရး ဆုိတဲ့မူနဲ႕သြားခဲ့တယ္။ အက်ဳိးဆက္က စီးပြားေရး လူမွဳေရး ႏုိင္ငံေရး အားကစားကအစ အာရွမွာေစာင့္ၾကည့္ခံရတဲ့ ႏုိင္ငံတခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဟာ ကမာၻနဲ႕ အဆက္ ျဖတ္ခံထားရတဲ့ ႏွစ္၂၀ေက်ာ္ အစိတ္အတြင္းမွာ ကမာၻ႕အဆင္းရဲဆုံးနုိင္ငံ စာရင္းကုိ၀င္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာ အာဏာရွင္စံနစ္ ၂.၀ ကုိ ေနာက္တၾကိမ္စစ္အာဏာသိမ္းတဲ့ ၁၉၈၈ ကစျပီး ၂၀၁၀ အထိ သတ္မွတ္တယ္။ အာဏာ သိမ္းခါစ အခ်ိန္က စစ္ေခါင္းေဆာင္ဟာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးေစာေမာင္ျဖစ္ေပမဲ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ က်န္းမာေရး အေၾကာင္း ျပျပီး ဖယ္ထုတ္၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးသန္းေရႊ ကေခါင္းေဆာင္မွဳကုိယူခဲ့တယ္။ ဒီကာလအတြင္း အေရးပါတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို ခုႏွစ္ အလုိက္ နဲနဲ ၾကည့္လုိက္ရုံနဲ႔ ျမန္မာအာဏာရွင္စံနစ္ ၂.၀ ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကုိ ေျခရာခံႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
၁၉၉၀ ေမ ။ ။ အာဏာသိမ္းအစုိးရက ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္ေပး။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ
၄၈၉ ေနရာတြင္ ၃၉၂ ေနရာ အႏုိင္ရ။ သုိ႕ေသာ္ အာဏာလႊဲမေပးခဲ့။
၁၉၉၀ ဇြန္ ။ ။ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲရန္ အမ်ဳိးသာညီလာခံဆင့္ေခၚ
၁၉၉၅ ႏုိ၀င္ဘာ ။ ။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အမ်ဳိးသားညီလာခံမွ ႏွဳတ္ထြက္
၂၀၀၄ ေအာက္တုိဘာ။ ။ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး တဖြဲ႕လုံး ကိုရွင္းထုတ္
၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ။ ။ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္
၂၀၀၈ ေမ ။ ။ နာဂစ္ကာလအတြင္း အေျခခံဥပေဒသစ္ကုိ လူထုဆႏၵခံယူပြဲလုပ္ျပီး အတည္ျပဳ
၂၀၁၀ ႏုိ၀င္ဘာ ။ ။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျဖင့္ ပထမဆုံးေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္။ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ
အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ပါတီတရားမ၀င္ဟုသတ္မွတ္ခံထားရ။ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ကန္႕ကြက္ျပီး
ယွဥ္ျပဳိင္ျခင္း မျပဳခဲ့။ ေရြးေကာက္ပြဲအျပီးတပတ္အၾကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အိမ္ခ်ဳပ္လႊတ္။
ဒီ ၂.၀ ကာလအတြင္း အေရးပါတဲ့ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႕အတူ စစ္အာဏာရွင္က ေမြးထုတ္လုိက္တဲ့ ခရုိနီ္ စီးပြားေရးသမားေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ တရုတ္မွာလုိ အေရးၾကီးတဲ့ နယ္ပယ္တုိင္း က႑တုိင္း မွာ ခရုိနီ စီးပြားေရး သမားေတြက သိမ္းပုိက္ထားလုိက္ၾကတယ္။ ျပီးမွေနာက္ကြယ္က သူ႕ စစ္အာဏာရွင္ကုိျပန္ျပီး အလုပ္ အေကြ်း ျပဳတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္မုိ႕ ျမန္မာျပည္မွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံနဲ႕ ခ်ီျပီး ခ်မ္းသာတဲ့ ခရုိနီနဲ႕ စစ္အာဏာ ရွင္ေတြ ေပၚလာသလုိ စား၀တ္ေနေရး အေျခခံလူ႕ဘ၀လုိအပ္ခ်က္ေတြလုံး၀ နီးပါး ေပ်ာက္ဆုံးျပီး ရုန္းကန္ေနရတဲ့ ျပည္သူ ေတြလည္း ေပၚေပါက္ လာခဲ့ရတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရ တရုတ္ေထာက္ခံမွဳကုိ လုံးလုံးလ်ားလ်ားမွီခုိထား ခဲ့ရတာ ေၾကာင့္ သူ႕စိတ္ၾကဳိက္စီမံကိန္းေတြ ျပန္ေပးပူေဇာ္ပသထားခဲ့ရတယ္။ တရုတ္ထြက္ေပါက္ကုိ ႏုိင္ငံေတာ္က လက္သင့္ ရာ ပံ့ပုိးေပးတဲ့ ခရုိနီအရင္းရွင္နဲ႕ေစ်းကြက္နဲ႕ ေပါင္းလုိက္ေတာ့ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ခုေလာက္ ေနေတာ့ ကမာၻ႕ အဆင္းရဲဆုံး စာရင္း ၀င္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံဟာ ဘက္ေပါင္းစုံ ယုိယြင္းပ်က္စီးသြားေတာ့တယ္။ ႏုိင္ငံဟာ အတြင္းလွဳိက္ ျခစား ခံထားရ သလုိျဖစ္ျပီး ဘယ္ဂ႑မွာမွ တုိးတက္မွဳမရွိ ပဲ တအိအိျပဳိက် ေနခဲ့တယ္။
၂၀၁၁ မတ္လ ၃၀ရက္ေန႕မွာ စစ္ထြက္ အရပ္သားဦးသိန္းစိန္ အစုိးရတက္လာေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ စံနစ္ ၃.၀ ထဲကုိ ၀င္ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ ၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဟာ စစ္အာဏာရွင္ ၂.၀ ကုိ ေကာင္းေကာင္း အလုပ္ေပးခဲ့တယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီးသန္းေရႊအတြက္ ဒါဟာပုံစံအသစ္ေျပာင္းဖုိ႕ အခ်က္ေပးသံေခ်ာင္း ေခါက္သံပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈မွာ စိတ္ၾကဳိက္ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒကုိ အတည္ျပဳျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ပုံစံနဲ႔ အသြင္ေျပာင္း အရပ္သား အစုိးရကိုဖန္တီးေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အာဏာရွင္ ၃.၀ ဟာ ၂.၀ နဲ႕ တည္ေဆာက္ ထားပုံမွာ လုံးလုံး လ်ားလ်ား ကြဲသြားခဲ့တယ္။ အာဏာရွင္ဆုိတာ က်ားစီးေနရတာ ဆုိတဲ့စကားကုိ လက္ခံမယ္ဆုိရင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး သန္းေရႊ အရွင္ ထြက္သြားတယ္လုိ႕ ယူဆစရာအေၾကာင္း မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အာဏာေနာက္ကြယ္ကုိ ၀င္သြားရတဲ့ အတြက္ တရား၀င္မွာ ေခါင္မွာ အကုန္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ အာဏာကုိ ျဖည္ထုတ္ထားခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ ၂.၀ တုန္းက နံပါတ္၃ ေနရာျဖစ္တဲ့ ၾကီးေရေလ ကြပ္ကဲညွိႏွဳိင္းေရးမွဴးျဖစ္တဲ့ သူရဦးေရႊမန္းဟာ စစ္အာဏာရွင္ ၃.၀ မွာ လႊတ္ေတာ္ အၾကီး အကဲျဖစ္လာတယ္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ဂ်ဴနီယာတဦးျဖစ္တဲ့ စစ္တကၠသုိလ္အပတ္စဥ္(၁၉) က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ မင္းေအာင္လွဳိင္ ျဖစ္လာတယ္။ ႏုိင္ငံေရးစီးပြားေရး မူ၀ါဒေတြမွာေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ ၃.၀ ဟာ ၂.၀ နဲ႕ အတူတူပါပဲ။ ဦသိန္းစိန္ အာဏာရခါစ တႏွစ္ေလာက္ အေျပာင္းအလဲေတြ မဆုိသေလာက္ ရွိခဲ့တယ္ဆုိေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာ အစုိးရကျခစားမပ်က္၊ ခရုိနီ ေတြက အေရးပါတဲ့ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးအားလုံးကုိ လက္၀ါးၾကီးအုပ္မပ်က္ပါ။ ပုိဆုိး သြားတာက အစုိးရ႒ာနတုိင္းေလာက္မွာ အရာရွိေတြဟာ ၂၀၁၅ အစုိးရသစ္မတက္ခင္ ေနာက္ဆုံးအခြင့္အေရးလုိ႕ သတ္မွတ္ျပီး ပုိက္ဆံမရရင္ ဘာအလုပ္မွ မလုပ္ေတာ့တဲ့ အေနအထားကုိေရာက္လာခဲ့တယ္။ အေျပာင္းအလဲကုိ ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီမွာေတာ့ ေတြ႕ရတယ္။ ျမန္မာ အာဏာရွင္ ၂.၀ တေလ်ာက္လုံး တရုတ္နဲ႕ ႏွစ္ပါးသြားေနရတဲ့ ဇတ္ကုိ ၂၀၁၁ ႏုိ၀င္ဘာ မွာ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ပထမဆုံးေရာက္လာတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ နဲ႕ အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာအစုိးရနဲ႕ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေရး ေပၚလစီက အဆုံးသတ္ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္။
ဘာေၾကာင့္အေျပာင္းအလဲလုိအပ္လာရသလဲ
တရုတ္နဲ႕ျမန္မာ တူတဲ့အခ်က္က ၂.၀ ေခတ္မွာ ခရုိနီေတြကုိေမြးခဲ့တာပဲ။ တိန္႕ေရွာင္ဖိန္ ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ စကား တခုရွိတယ္။ ျပဴတင္းေပါက္ေတြကုိ ဖြင့္လုိက္ပါ အလင္းေရာင္နဲ႕အတူ အမွဳံအမႊားေတြလည္း ၀င္လာပါလိမ့္မယ္ ဆုိတာ။ ဒီေတာ့ အက်င့္ပ်က္ျခစား မွဳေတြရွိေနတယ္ဆုိေပမယ့္ တရုတ္ထဲကုိ၀င္လာတဲ့ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ ရဲ႕ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကုိ တရုတ္ျပည္သူေတြခံစား ခဲ့ရတယ္။ လူဦးေရ သန္းရာနဲ႕ခ်ီျပီး တရုတ္ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲမွဳတြင္း ကလြတ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ တံခါးဟာ လုိတဲ့သူေလာက္ကုိဖြင့္ေပး၊ သင့္တဲ့လူနဲ႕ပဲလုပ္ခဲ့ၾကတာမုိ႕ စီးပြားေရးတ၀က္တပ်က္ဖြင့္တဲ့ အက်ဳိးဆက္ကုိအစုိးရအၾကီးပုိင္းေတြနဲ႕ခရုိနီေတြပဲရခဲ့တယ္ ။ ဒါ့အျပင္တုိင္းျပည္အတြက္ ဘာအက်ဳိးစီးပြားအေျခခံမွ မရွိတဲ့ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ေငြနဲ႕အခ်ိန္ကုန္ခံခဲ့ရတာေတြလည္း မနဲဘူး။ စီးပြားေရးသမား ခရုိနီေတြအတြက္ေတာ့ ၾကက္ဆူပင္စုိက္လုိ႕ အဆင္မေျပရင္ နစ္နာေၾကးအေနနဲ႔ ေရနက္ကြင္းေတြရမယ္။ ေနျပည္ ေတာ္လုိဏ္ေခါင္းတူးလုိ႕အဆင္မေျပရင္ေရႊမုိင္းေတြလုပ္ခြင့္ရႏုိင္တာမုိ႕ဘာစီမံကိန္းျဖစ္ျဖစ္ အဘေတြအၾကဳိက္ လုပ္ဖုိ႕ ပဲ။ ဘာစီးပြားေရး သေဘာတရား နဲ႕ အတြက္အခ်က္မွ မလုိဘူး။ အဆက္အသြယ္ရွိရင္ အားလုံးလုပ္လုိ႕ျဖစ္လာတယ္။ အဆုိးဆုံးက တကယ့္ စီးပြားေရးလုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႕ အခြင့္အလမ္းေတြမရွိေတာ့ လူလတ္ တန္းစားေတြက ေငြျဖစ္လြယ္တဲ့ ကား၊ အိမ္ျခံေျမ၊ ေဒၚလာ၊ မုိဘုိင္းဖုန္း၊ ေလာင္းကစား (ေဘာလုံး၊ ၂လုံးထီ နဲ႕ ခ်ဲထီ) ေတြမွာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံၾကတယ္။ တုိင္းျပည္ တည္ေဆာက္ေရး နဲ႕ ထုတ္လုပ္ေရးမွာ တကယ့္ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းရွင္ နဲ႕ လူလတ္တန္းစားရဲ႕ အခန္း ဂ႑ ဟာ လုံး၀ နီးပါး ေပ်ာက္ဆုံးသြားခဲ့တယ္။ မတရားသျဖင့္ စီးပြားရွာျပီး ၾကီးပြား ခ်မ္းသာလာတဲ့ ေငြမဲေတြနဲ႕ ဖန္တီး ထား တဲ့ ေစ်းကြက္ေတြဟာ ေနာက္ဆုံးေတာ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး အေျခခံ ကုန္ေစ်းႏွဳန္းေတြ အေပၚ သက္ေရာက္ မွဳ ရွိခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ လိမ့္ေနေအာင္ခံခဲ့ရေပမယ့္ လက္နက္ နဲ႕ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ဖိႏွိပ္ခံ ထားရတာ မုိ႕ စံနစ္ဆုိး ကုိမတြန္းလွန္ႏုိင္ပဲ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ေနထုိင္ခဲ့ၾကရဖုိ႕ ျဖစ္လာတယ္။ခုတရုတ္ေတြက တုိင္းျပည္ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမွဳေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မတည္ျငိမ္မွဳကို ကုိင္တြယ္ဖုိ႕ ျခစားမွဳ ေတြကုိ တရုတ္ ၃.၀ လက္ထက္ မွာရွင္းေနျပီ။ ျမန္မာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကေတာ့ ေရွ႕ဆက္တုိးဖုိ႕ က်ဳိးစား ေနၾက ဆဲပဲ။ စီးပြားေရးျပႆနာဟာ ႏုိင္ငံေရးမေကာင္းလုိ႕ပါ။ အစုိရအဖြဲ႕ နဲ႕ လႊတ္ေတာ္ စတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအရ အဆုံး အျဖတ္ ျပဳႏုိင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ စစ္အာဏာရဲ႕ထိမ္းခ်ဳပ္ပဲ့ကုိင္မွဳက မလြတ္ေျမာက္သေရြ႕ ျမန္မာျပည္စီးပြားေရးဟာ ျပည္သူေတြ အတြက္ ေကာင္းလာစရာ မရွိဘူး။ ျမန္မာအာဏာရွင္ ၃.၀ မွာ ပုိဆုိးလာတာက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး လက္ရွိအစုိးရ က ဘာသာေရး နဲ႕႔ လူမ်ဳိးေရး ပဋိပကၡကုိ ဖန္တီး အသုံးခ် လာခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ျမန္မာ ေခါင္းေဆာင္ ေတြရဲ႕ ၂၀၁၄ နဲ႔ ၂၀၁၅ အတြင္းကလုပ္ရပ္ေတြကုိ ၾကည့္ရင္ သူတုိ႕ေစတနာ နဲ႕ ဘယ္အေျခခံေပၚမွာ ရပ္တည္ ဖုိ႕က်ဳိးစားတယ္ဆုိတာ အလြယ္ေတြ႕ျမင္ႏုိင္တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ၄၃၆ ကမ္ပိန္း၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ရာျပည့္ ပြဲေတာ္ေတြနဲ႕ ျပည္သူေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ႏုိးၾကားမွဳကို ျမွင့္တင္ ထိမ္းေက်ာင္းထား ခဲ့တယ္။ တဘက္မွာ သူရ ဦးေရႊမန္း က လယ္သမား၊ အလုပ္သမား နဲ႕ ၀န္ထမ္း ေရးရာေတြကတဆင့္ သူ႕ႏုိင္ငံေရးပုံရိပ္ကုိ ျမွင့္တင္ဖုိ႕က်ဳိးစား ခဲ့တယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကေတာ့ ရခုိင္ခရီး၊ ရွင္တေထာင္အလွဴ၊ ဘုရားထီးတင္ပြဲ နဲ႕ ေနာက္ဆုံး ေနေရး နဲ႕ စားေရး အလွ်င္ အျမန္လုိအပ္ေနတဲ့ ေရေဘးသင့္ ျပည္သူေတြ ကုိ ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္ေလးေတြလွဴတဲ့အထိ လူမ်ဳိးေရး နဲ႔ ဘာသာေရး ကုိ အသုံးခ်ဖုိ႕ က်ဳိးစားခဲ့တာေတြကုိ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရမွာပါ။ ဘာသာေရးအသုံးခ်မွဳ ဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ ၾကားမွာ အစဥ္အလာကုိးကြယ္ယုံၾကည္မွဳ နဲ႕ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚ ကုိးကြယ္လုိမွဳၾကား ကြဲျပားေစခဲ့သလုိ သံဃာေတြ ၾကားမွာလည္း အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာထိမ္းသိမ္းေရးဆုိတဲ့ အေယာင္ျပေဆာင္ပုဒ္ နဲ႕ ေရႊ၀ါေရာင္ အာဏာရွင္ ဆန္႕က်င္ေရး ဆုိျပီး အားျပိဳင္မွဳေတြ ေပၚေပါက္လာတာကုိေတြ႕ရမွာပါ။ ဒီအေျခအေနဟာ ေရရွည္မွာ သံဃာအတြင္း ျပည္သူအတြင္း အက္ေၾကာင္းေတြ ပုိၾကီးမား လာေစႏုိင္္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ၾကီး ေထၾကီး၀ါၾကီးမ်ားကလည္း ဓမၼစက္ နဲ႕ အာဏာစက္ ျငိမသြားေအာင္ ထိမ္းေနတဲ့ သေဘာရွိပုံပါပဲ။ စစ္မွန္တဲ့ႏုိင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳ နဲ႕ အေျပာင္းအလဲက သာလွ်င္ ဒီအက်ပ္ အတည္းရဲ႕ မွန္ကန္တဲ့ထြက္ေပါက္ ကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္မွာျဖစ္တယ္။
ျမန္မာအာဏာရွင္စံနစ္ ၃.၀ အတြင္းမွာ ထူးျခားတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြရွိခဲ့တယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အစုိးရ အဖြဲ႕ထဲမွာ ပါသြားတဲ့ လစ္လပ္အမတ္ေတြအတြက္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ တခု ၂၀၁၁ မွာလုပ္ခဲ့တယ္။ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ ပါတီမွတ္ပုံျပန္တင္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ခဲ့တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံေရးသမုိင္းမွာ ၾကီးမားတဲ့ အလွည့္အေျပာင္းတခုျဖစ္ခဲ့တယ္။ လစ္လပ္ေနရာ အားလုံးနီးပါး အႏုိင္ရျပီး အင္အယ္ဒီ အမတ္ ၄၀ ေက်ာ္ လႊတ္ေတာ္ထဲ ၀င္ေရာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္ကစျပီး ျမန္မာႏုိင္ငံေရးမွာအမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးမူနဲ႕ လႊတ္ေတာ္ႏုိင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္း ဟာ ပင္မေရစီးျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ၂၀၁၀ ကေန အခုထိ အစုိးရလုပ္ရပ္ေတြထဲက အေကာင္းဆုံးတခုကို ျပပါ ဆုိရင္ ေတာ့ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အားထုတ္ခဲ့တာပါပဲ။ ျပည္တြင္းစစ္ဟာျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရဲ႕ ဖြားဖက္ေတာ္ ျဖစ္တယ္လုိ႕ေျပာေလ့ ရွိၾကတယ္။
ျမန္မာ ၁.၀ ရဲ႕ တပါတီ အာဏာရွင္စံနစ္မွာ လုပ္တဲ့ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးက ျမန္မာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္တာျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၉ က ဗကပ ျပဳိကြဲျပီး ေျမေအာက္ပါတီအျဖစ္ ကူး ေျပာင္းခဲ့ခ်ိန္က စလုိ႕ေနာက္ပုိင္း ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ ၂.၀ အတြင္းလုပ္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ ကုိင္ေတြနဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ျပီးလုပ္ခဲ့ရတာျဖစ္တယ္။ ဦးသိန္းစိန္ အစုိရ ရဲ႕ ၂၀၁၁ ၾသဂတ္စ္လက စတင္ ကမ္းလွမ္းခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး ခရီးစဥ္ ၄ႏွစ္ေက်ာ္လာခဲ့ေပမယ့္ ပထမအဆင့္ျဖစ္ တဲ့ တႏုိင္ငံလုံး အပစ္ အခတ္ရပ္ဆဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ လက္မွတ္ေရးထုိးေရးဟာ မေရရာလွေသးပါဘူး။ အပစ္ရပ္ စာခ်ဳပ္မွာ ပါ၀င္မယ့္ အခ်က္ေတြ အားလုံး သေဘာတူညီခ်က္ ရထားျပီးျဖစ္ေပမယ့္ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ဘယ္ႏွစ္ဖြဲ႕ ဘယ္လုိ ပုံစံနဲ႕ လက္မွတ္ ေရးထုိးၾကမယ္ ဆုိတာကေတာ့ မေရရာေသးပါဘူး။ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ စစ္အသုံးစရိတ္နဲ႕ ႏုိင္ငံ တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းမွဳေထာင့္ကၾကည့္ရင္ ႏုိင္ငံဖြံ႕ျဖဳိးေရးအတြက္ မျဖစ္မေနလုိအပ္သလုိ တရုတ္ရန္အတြက္ပါ ထဲ့တြက္ ၾကည့္ရင္ တုိင္းျပည္အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာပုိင္ေရးအတြက္လည္း အရမ္းအေရးပါတယ္ ဆုိတာ ေျပာစရာလုိမယ္မထင္ ပါဘူး။ လက္ရွိအစုိးရလက္ထက္ ပုံစံတမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႕ တႏုိင္ငံလုံးအပစ္ရပ္ကုိ လက္မွတ္ထုိး ႏုိင္ခဲ့တယ္ဆုိရင္ေတာင္ ေရွ႕ဆက္ ရမယ့္ ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ စိန္ေခၚမွဳေတြအျပည့္ရွိေနပါေသးတယ္။ အဲသည္ထဲက အားလုံးေထာက္ျပ ထားတဲ့ တခုကေတာ့ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျဖစ္တယ္။
ဒီဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဟာ ျပည္တြင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႕ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ လုိအပ္ခ်က္တခုျဖစ္ေနျပီး ေနာက္တက္မယ့္ အစုိးရအတြက္ အိမ္စာတခု လည္း ျဖစ္ေန တယ္လို႕ေျပာရမွာပါ။ ဒီအခ်က္ဟာ ျမန္မာဒီမုိကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ မျဖစ္မေနျဖတ္သန္း ရမွာျဖစ္ျပီး မွန္ကန္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳနဲ႕ အစုိးရတရပ္ လက္ထက္မွသာ ေအာင္ျမင္ဖုိ႕ ေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
ျမန္မာအာဏာရွင္အဆက္ဆက္ ဟာ တရုတ္လုိ စီးပြားေရးေကာင္းျပီး ႏုိင္ငံေရးကိုခ်ဳပ္ကုိင္ထား၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္ နဲ႕ ကုိယ္က်ဳိးရွာ၊ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွဳ နဲ႕ အာဏာကို တျပဳိင္တည္းထိမ္းထားဖုိ႕ သူတုိ႕မက္ေနတဲ့ တရုတ္အိပ္မက္ ဟာ တရုတ္ေတြ ကုိယ္တုိင္သည္ပင္ မေရရာဘူးဆုိတာ ရိပ္မိပုံမရေသးပါဘူး။ တဘက္က ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း အေျပာင္းအလဲ ကုိတင္းခံေနတဲ့ ျပႆနာက အုိင္ဒီေယာ္ေလာ္ဂ်ီမဟုတ္ပဲ၊ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာကို ကာကြယ္ထိမ္း သိမ္းရမယ္ဆုိတာေတြမဟုတ္ဘဲ၊ လက္ရွိအစုိးရရဲ႕ ကုိယ္က်ဳိးစီးပြားအေပၚကုတ္တြယ္ထားလုိမွဳဆုိတာကုိ ျမန္မာျပည္သူ ေတြအေနနဲ႕ ေကာင္းေကာင္းသေဘာေပါက္ေနၾကပါျပီ။ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္ အဆက္ဆက္ဟာ တုိင္းျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး၊ စီးပြားဖြံ႕ျဖဳိး တုိးတက္ေရး၊ ျပည္သူေတြဘ၀ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရး၊ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး စတဲ့ ဘယ္ဘက္ ကုိပဲ ၾကည့္ၾကည့္ အစုိးရတရပ္အေနနဲ႕ က်ဆုံးသြားခဲ့ျပီးျဖစ္တယ္။ ႏုိင္ငံဦးေဆာင္မွဳ အခန္းအတြက္ ေနာက္ထပ္အင္အားစု အသစ္ေတြ လုိအပ္ေနပါျပီ။
တ႐ုတ္နိုင္ငံျခားေရးဗ်ဴဟာ
တရုတ္က ကမာၻၾကီးကုိ အ၀န္း ၄ ခုခြဲျပီးၾကည့္တယ္လုိ႕ တရုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူတခ်ဳိ႕က သတ္မွတ္တယ္။ ပထမအ၀န္းက သူ႕ျပည္တြင္းေရးပဲ။ တရုတ္ဟာ ကမာၻ႕ အၾကီးဆုံး နဲ႕ လူဦးေရအမ်ားဆုံး ႏုိင္ငံဆုိေတာ့ တရုတ္ျပည္ကုိယ္တုိင္သည္ပင္ ၾကီးမားတဲ့ ေလ့လာစရာ နယ္ေျမတခု ျဖစ္ေနတယ္။ တရုတ္ေတြခ်မ္းသာလာျပီလုိ႕ေျပာတာဟာ တ၀က္ပဲမွန္ပါလိမ့္မယ္။ တရုတ္လူဦးေရ ၁.၃ ဘီလီယံ ဟာ တရုတ္ျပည္ထဲမွာ သူ႕ေနရာနဲ႕သူျဖန္႕က်က္ထားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ႏုိင္ငံလူဦးေရ အထူထပ္ဆုံးေဒဟာ တရုတ္ အေရွ႕ဘက္ ကမ္းေျခ နဲ႕ ေတာင္ဘက္ပင္လယ္ကမ္းေျခ ေတြကေန မုိင္ ၆၀၀ အတြင္းေလာက္အထိပဲ ရွိတာကုိ ေတြ႕ရတယ္။ တရုတ္ရဲ႕ အဖြံ႕ျဖဳိးဆုံးေနရာေတြမုိ႕ ႏွလုံးသားနယ္ေျမ (Heart Land) လုိ႕လည္း ဆုိၾကျပန္တယ္။ျမန္မာနဲ႕ကပ္ေနတဲ့ ယူနန္ျပည္နယ္ဟာ လူဦးေရ သန္း၄၀ ေက်ာ္ရွိတာမုိ႕ ျမန္မာနီးပါးပဲ။ တရုတ္ အေနာက္ ဘက္ျခမ္း မွာ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသေတြျဖစ္တဲ့ Xinjiang နဲ႕ တိဗက္ရွိတယ္၊ တိဗက္ကေတာ့ သိျပီးသားမုိ႕ အက်ယ္ မေျပာေတာ့ဘူး။ Xinjiang ဟာ လူနဲစု တုိင္းရင္း သား Uyghurs (အစၥလမ္ဘာသာ၀င္) အမ်ားစု ေနထုိင္ ၾကျပီး အရင္က ခြဲထြက္ေရးအတြက္ ျပင္းထန္တဲ့ ဆႏၵျပ ပြဲေတြ ၾကဳံခဲ့ၾကရတယ္။ တရုတ္ျပည္မၾကီးနဲ႕ တြဲလွ်က္မရွိပဲ တရုတ္က အိမ္တြင္းေရးလုိ႕သတ္မွတ္ထားခ်င္တဲ့ ကြ်န္းကေတာ့ ထုိင္၀မ္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ေတြခုထိ ထုိင္၀မ္ကုိ မထိမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေသးဘူး။ တရုတ္ျပည္တြင္းေရးဟာ မတည္ျငိမ္ေသး တာအမွန္ပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ စစ္တပ္ကုိ ကုိင္ထားျပီး ႏုိင္ငံကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတယ္။ ႏုိင္ငံေရး ဖိႏွိပ္မွဳေတြ လည္းရွိ အစုိးရအရာရွိၾကီးေတြရဲ႕ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွဳ ေတြနဲ႕ ဆုိေတာ့ တရုတ္မွာ လူ႕အခြင့္ အေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ရွိသလုိ ဆင္းရဲေနတဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လူမွဳ စီးပြားအရ လွဳပ္ရွားရုန္းကန္မွဳ ေတြ ကလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပဲ။ ၈၉ က ျဖစ္ခဲ့တဲ့ တိန္႕အင္မင္ အေရးအခင္း ဟာ တရုတ္တပါတီ အာဏာရွင္ စံနစ္ အေပၚအခုထက္ထိ ေျခာက္လွန္႕ ေနဆဲပဲ။ ျမန္မာမွာ ၈၈ အေရးအခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ လွဳပ္ရွားမွဳ ေတြ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနသလုိေပါ့။
ဒုတိယအ၀န္း
ဒုတိယအ၀န္းအ၀ုိင္းမွာ သူတုိ႕ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေနရာေတြကေတာ့ အိမ္နီးနားခ်င္းႏုိင္ငံေတြပဲ။ တရုတ္မွာ အိမ္နီးခ်င္း ၂၂ ႏုိင္ငံရွိတယ္။ ၁၉၄၉ တရုတ္ ျပည္သူ႕သမၼတႏုိင္ငံ စတည္ေထာင္တဲ့ အခ်ိန္ကစလုိ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံ အားလုံး နဲ႕ နယ္စပ္အျငင္းပြားမွဳ ေတြျဖစ္ခဲ့ ဖူးတယ္။ အဲဒီအထဲက ၅ ႏုိင္ငံနဲ႕ စစ္ျဖစ္ဖူးတယ္။ ရုရွုား၊ အိႏၵိယ နဲ႕ ဂ်ပန္လုိ ႏုိင္ငံၾကီးေတြအျပင္ ေတာင္ကုိရီးယားလုိ ဗီယက္နမ္လုိ ႏုိင္ငံေတြနဲ႕လည္း တပြဲတလမ္း အကဲစမ္းခဲ့ၾကတယ္။ တရုတ္ဟာ သူ႕ အိမ္နီးခ်င္း ႏုိင္ငံၾကီးေတြနဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ရန္ဘက္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကသလုိ ႏုိင္ငံငယ္ေတြကေတာ့ တရုတ္ၾသဇာၾကီးမားလာမွဳ ကို စုိးရိမ္စိတ္နဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကရတယ္။ တရုတ္ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီမွာ ထုိင္၀မ္ဟာ ထူးျခားတယ္။ တရုတ္ေတြက သူ႕ကုိ ပထမအ၀န္းထဲမွာ ထဲ့ထားသလုိ ဒုတိယ အ၀န္းထဲမွာလည္းထဲ့ထားတယ္။ တရုတ္ေတြ အစုိးရိမ္ဆုံး အိမ္နီးခ်င္းကေတာ့ အေမရိကန္ပဲ။ ပစၥဖိတ္သမုဒၵရာထဲမွာ အေမရိကန္က ပုိင္တဲ့ ကြ်န္းေတြ ရွိတယ္။ ဂူအမ္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ ပစၥဖိတ္စစ္အေျခစုိက္စခန္းၾကီးရွိတယ္။ ဟုိႏုိလူလူမွာ ပစၥဖိတ္ကြပ္ကဲေရး စစ္ ႒ာနခ်ဳပ္ ရွိတယ္။ ေတာင္ နဲ႕ အေရွ႕တရုတ္ပင္လယ္ေတြကုိစုိးမုိးထားဖုိ႕အတြက္ ေရတပ္ေတြရွိတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ အေမရိကန္ ဟာ ေတာင္ကုိရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယ၊ ထုိင္၀မ္၊ ဖိလစ္ပုိင္၊ ဗီယက္နမ္၊ ပါကစၥတန္ စတဲ့ ႏုိင္ငံေတြနဲ႕ ႏုိင္ငံေရး စီးပြားေရး ပူးေပါင္းမွဳေတြရွိတယ္။ အုိဘားမား ျမန္မာျပည္ကုိ ၂ ခါလာသြားျပီ။ ဒါေတြဟာ တရုတ္ခ်ိန္ဆ ေနရတဲ့ ဒုတိယအ၀န္းပဲ။တတိယအ၀န္း ျပီးေတာ့ ကမာၻၾကီး
တရုတ္ဟာ အေမရိကန္လုိ သူ႕အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႕ ႏွစ္ဘက္အက်ဳိးစီးပြားရွိတဲ့ ဆက္ဆံေရးမ်ဳိးကုိ မထူေထာင္ ထားႏုိင္ဘူး။ ဒုတိယအ၀န္းကုိ ေသေသခ်ာခ်ာစီစစ္လုိက္ရင္ တရုတ္အတြက္ ေဒသတြင္းဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ စံနစ္ ၆ ခုကုိ ေတြ႕ရတယ္။ ေျမာက္ကုိရီးယားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တရုတ္ေပၚလစီဟာ ေတာင္ကုိရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ အေမရိကန္ နဲ႕ ရုရွားကုိ လည္း ထဲ့သြင္းစဥ္းစားရတယ္။ လာအုိတရုတ္ဆက္ဆံေရးဟာ ဗီယက္နမ္၊ ကမ္ေဘာဒီးယား၊ ထုိင္း နဲ႕ အေမရိကန္ကုိ ပစ္ပယ္ထားလုိ႕မရျပန္ဘူး။ သမုဒၵရာတြင္းႏုိင္ငံေတြ နဲ႕ပါတ္သက္လုိ႕ ဆုိပါစုိ႕ ပါပူ၀ါနယူးဂီနီ အတြက္ ႏုိင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒဟာ နယူးဇီလန္၊ ၾသစေတးလွ် တုိ႕နဲ႕လည္းဆက္စပ္ထားရတယ္။ ျမန္မာနဲ႕ လည္းထုိ႕အတူပဲ။ ျမန္မာနဲ႕ ပါတ္သက္ တဲ့ တရုတ္ေျခလွမ္းကို အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အာစီယံ နဲ႕ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေတြက ေစာင့္ၾကည့္ ေနၾကတယ္။ ေဒသဆုိင္ ရာ ႏုိင္ငံေတြစုေပါင္းေနတဲ့ စံနစ္ ၆ ခုလုိ႕ တရုတ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အထဲမွာ ျမန္မာဟာ အာဆီယံ ဗဟုိျပဳ ထားတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွဇုံ၊ အိႏိၵယ နဲ႕ ရုရွပါတဲ့ ေတာင္အာရွဇုံ ႏွစ္ခုအျပင္ တရုတ္အာရုံစုိက္ေနတဲ့ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ပင္လယ္ျပင္ဇုံထဲမွာပါ ရွိေနတယ္။ အဲဒီ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြနဲ႕ ယွက္ဖြဲ႕ထားတဲ့ စံနစ္ေတြဟာ တတိယအ၀န္းပဲ။ တရုတ္အတြက္ ေနာက္ဆုံး အ၀န္းကေတာ့ ပထမအ၀န္း၃ ခုထဲမွာမပါတဲ့ ကမာၻၾကီး တခုလုံးပါ။ ဥေရာပ၊ အေရွ႕ အလယ္ပုိင္း၊ အာဖရိက နဲ႕ အေမရိက တုိက္ၾကီးပါ။ ဒီေဒသေတြမွာ တရုတ္ရဲ႕ ကမာၻ႕အစီအစဥ္ထဲ ၀င္ေရာက္ဖုိ႕ ၾသဇာ တည္ေဆာက္ဖုိ႕နဲ႕ ေခတ္မွီမွဳနဲ႕ အတူလုိအပ္လာတဲ့ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ျဖည့္ဆည္းဖုိ႕ ေပၚလစီ ေတြခ်မွတ္ ရတယ္။တရုတ္ မဟာဗ်ဴဟာၾကီး ၃ရပ္
ျမန္မာေတြလုိပဲ တရုတ္ေတြမွာလည္း တုိ႕တာ၀န္အေရးသုံးပါးရွိတယ္။ အေပၚမွာရွင္းခဲ့တဲ့ အ၀န္း ၄ခုကုိ ၾကည့္ရင္ တရုတ္မဟာဗ်ဴဟာၾကီး ၃ခုကုိ ခုလုိ ေတြ႕ရမွာပါ။ ပထမအခ်က္က သူ႕ပုိင္နက္ ရဲ႕ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာ ခုိင္ျမဲမွဳ နဲ႔ ျပည္္တြင္း ႏုိင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳပဲ။ ထုိင္၀မ္ကုိ ျပန္ရေအာင္က်ဳိးစားမယ္။ တိဗက္၊ စင္းက်န္း နဲ႕ အတြင္း မြန္ဂုိးလီးယား ခြဲထြက္ေရးသမားေတြကုိ ႏွိပ္ကြပ္မယ္။ ျပည္တြင္း လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီလွဳပ္ရွားမွဳေတြကုိ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြအျဖစ္ ျဖဳိခြင္းမယ္။ ေတာင္တရုတ္နဲ႕ အေရွ႕တရုတ္ပင္လယ္ျပင္ကုိ စုိးမုိးဖုိ႕ က်ဳိးစား မယ္ ဆုိတာေတြကုိ ေတြ႕ရမယ္။ ဒုတိယအခ်က္က ေတာ့ နယ္စပ္ေဒသက ႏုိင္ငံေတြပဲ။ အဲသည္ႏုိင္ငံေတြအေပၚ ျပည္ပ စြက္ဖက္မွဳေတြကုိ သတိထားေစာင့္ၾကည့္မယ္။ အဲသည္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ျပည္တြင္း မတည္ျငိမ္မွဳေတြကုိ သူ႕အက်ဳိး စီးပြား မပ်က္ေအာင္ ေျဖရွင္းဖုိ႕က်ဳိးစားမယ္။ တခ်ိန္တည္း မွာ တရုတ္၀င္ျပီး ခ်ယ္လွယ္တယ္ဆုိတဲ့ အျမင္မ်ဳိးမေရာက္ ေအာင္လည္း ထိမ္းထားမွာျဖစ္တယ္။ တနည္းေျပာရရင္ အာရွကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္ဖုိ႕ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆုံးအခ်က္ ကေတာ့ တရုတ္စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖဳိးမွဳ နဲ႕ နုိင္ငံတကာ နယ္ပယ္ ေတြမွာ ၾသဇာခ်ဲ႕ထြင္ ၀င္ဆန္႕လာဖုိ႕ပဲ။တရုတ္ျပည္သြားေတာလားမွတဆင့္
တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ မဟာဗွဴဟာေတြအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိဖိတ္ေခၚတဲ့ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က တရုတ္နယ္စပ္တည္ျငိမ္ေရး၊ အိမ္နီးခ်င္း နုိင္ငံေတြႏုိင္ငံေရးအရတည္ျငိမ္ေရး၊ အေမရိကန္ရဲ႕ အာရွ ေပၚလစီကုိ တန္ျပန္ေရး နဲ႕ အာဖရိကနဲ႕ အေရွ႕အလည္ပုိင္းက စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ေတြကို တရုတ္ျပည္တြင္း ပုိ႕ဖုိ႕ မလကၠာကုိ ေ၀့ေရွုာင္မယ့္ ေက်ာက္ျဖဴကူမင္းလမ္းကုိ ဆက္လက္ ထိမ္းခ်ဳပ္ေရးတုိ႕ပါပဲ။ အႏွစ္ခ်ဳပ္ စကားကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနေတြ ဘယ္လုိေျပာင္းေျပာင္း တရုတ္နဲ႕ ဆက္ဆံေရးကုိ မပ်က္စီးပဲ ရွိေနေစခ်င္ တယ္ ဆုိတာပါပဲ။ တဖက္ကျပန္ၾကည့္ရင္ အနာဂတ္ျမန္မာႏုိင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳ အခန္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ ေနရာကုိ အသိအမွတ္ျပဳ ေဖာ္ျပလုိက္တာပါ။ေဒၚအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ တရုတ္ခရီးစဥ္ အစမွာပဲ တရုတ္က မီးနီျပလုိက္ေတာ့ ကုိးကန္႕ေတြဟာ ခ်က္ျခင္း ဇက္က်ဳိးသတ္ျပီး အတုိက္ရပ္ခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံေရးမွာ တုိက္ဆုိင္မွဳ ဆုိတာက ျဖစ္ခဲပါတယ္။ လက္နက္ကုိင္သမားခ်င္း ေဆြးေႏြးႏုိင္ဖုိ႕က ပိုပဓာနက်တယ္လုိ႕ ယူဆထားပုံရတဲ့ ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ႕ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ေတြ အတြက္ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ရဲ႕ ၅ရက္ၾကာ တရုတ္ျပည္သြားေတာလားဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး မွာေပ်ာက္ဆုံး ေနတဲ့ သူ႕အခန္း ကုိ ျပန္လည္ခ်ိန္ဆဖုိ႕ တြန္းအားတရပ္ျဖစ္လာမလား ဆုိတာကေတာ့ မေသခ်ာပါဘူး။ ေသခ်ာတာ ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပည္သူေထာက္ခံမွဳ ထူးထူးျခားျခား ရတဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ ၂၀၁၅ အလြန္ စစ္တပ္နဲ႕ ထိန္းညွိ မယ့္ အရပ္ဘက္ႏုိင္ငံေရးသမား၊ ႏုိင္ငံတကာမွာ ရင္ေဘာင္တန္းႏုိင္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ဆုိတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ အားလုံး ျပည့္စုံတဲ့ သူ အမ်ားၾကီးမရွိပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆုိတာ တရား၀င္ ဖြင့္ထားတဲ့ ေကာင္တာ ေတြရွိေပမယ့္ ေမွာင္ခုိေစ်းမွာ ေမး၀ယ္တဲ့ ေဒၚလာ လုိပဲ။ ျမန္မာလူထုမေျပာနဲ႕ အထဲမွာ ၀င္ေရာက္ပတ္သက္ေနတဲ့ အမတ္မင္းေတြ ႏုိင္ငံေရး သမား ေတြနဲ႕ေတာင္ သိပ္ရင္းႏွီးလွေသးတာ မဟုတ္ဘူး။ ျမန္မာဒီမုိကေရစီေရးကုိ ထက္ျမက္တဲ့ ျပတ္သားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳ နဲ႕ အခိ်န္တခုအထိ ဆက္လက္ေမာင္းႏွင္ရဦးမွာျဖစ္တယ္။
နိဂုံး
တရုတ္ေတြဟာ ဒီပုံစံအတုိင္းဆက္သြားႏုိင္ရင္ ၂၀၃၀ မွာ အေမရိကန္ကုိေက်ာ္ျပီး ကမာၻ႕စီးပြားအင္အားၾကီး ႏုိင္ငံ တခုျဖစ္လာဖုိ႕ရွိေနပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က တရုတ္စေတာ့ေစ်းကြက္ ကေမာက္ကမျဖစ္တယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ရွီက်င္းပင္ဟာ အဂတိလုိက္စားမွဳ တုိက္ဖ်က္ေရးကုိ ဆက္တုိက္လုပ္ေနတယ္။ စက္တင္ဘာ ၂၂ ရက္ က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဆီယက္တဲလ္ကို ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲအတြက္ေရာက္သြားပါျပီ။ တရုတ္အေမရိကန္ ဆက္ဆံ ေရးမွာ အာရွတြင္း ၾသဇာျဖန္႕က်က္ ထားႏုိင္ေရးဟာ အဓိကက်တဲ့မဟာဗ်ဴဟာတခုျဖစ္တယ္။ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ ပုိင္း ဟာ ႏုိင္ငံတည္ျငိမ္ေရး နဲ႕ စီးပြားေရးဆက္လက္ ဖြံ႕ျဖဳိးေနဖုိ႕ ႏုိင္ငံေရးျပသနာကုိ ေျဖရွင္းရမယ္လုိ႕ ခံယူထားၾက တယ္။ တရုတ္ေတြမွာလည္း အခက္အခဲေတြရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ ျမန္မာျပည္ နဲ႕ ပါတ္သက္ရင္ တရုတ္ ၂.၀ နဲ႕ ဟူ-၀မ္ လက္ထက္မွာ ျမန္မာျပည္ကုိ စစ္ခ်ီႏုိင္မယ့္လမ္းေၾကာင္းက ေတာေတြကုိ ရွင္းထားခဲ့ျပီးပါျပီ။ ျမစ္ေတြကုိ ထိမ္းခ်ဳပ္ ဖုိ႕လည္း အားထုတ္ေနဆဲပါပဲ။ ျမန္မာေတြတရုတ္အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေက်ာက္ျဖဴကူမင္း ပုိက္လုိင္း ကုိ ေပးလုိက္ ရျပီးပါျပီ။ ခုတခါ တရုတ္ေတြက ဒီပုိက္လုိင္း တေလ်ာက္ကေန ရထားလမ္း နဲ႕ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္ ကုိ ေတာင္းဆုိ ေနတယ္။ ပုိက္လုိင္း တ၀က္ေလာက္က တံတားဦးမွာ ႏုိင္ငံတကာေလဆိပ္တခု စတင္ထားခဲ့တယ္ ဆုိတာ ကလည္း တရုတ္ျမန္မာ ၂.၀ လက္ထက္က ျပည္သူေတြမသိတဲ့ လွဳိ႕၀ွက္စီမံကိန္းေတြထဲက အစိတ္အပုိင္း တခု ျဖစ္ႏုိင္ ပါတယ္။ တရုတ္ေတြ ျမန္မာျပည္မွာလုပ္မယ့္ စီမံကိန္းအားလုံးကုိ မ်က္ေျချပတ္လုိ႕မျဖစ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ တရုတ္ ၃.၀ ရဲ႕အေျပာင္းအလဲ သက္ေရာက္မွဳ ေတြကုိလည္းေစာင့္ၾကည့္ရ မွာပါ။ တရုတ္ေတြဟာ ယာအညက္နဲ႕ ၾကက္အေမာကုိ ေစာင့္ေနတာ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာေတြလက္ရွိ အေျခအေနက ရုန္းမထြက္ႏုိင္ရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေနာက္တၾကိမ္ လြတ္လပ္ေရးနဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ေရး ဟာ ၂၀၃၀ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဆုံးရွဳံးသြား ႏုိင္စရာ ရွိေနပါတယ္။ ၂၀၁၀ ကစခဲ့တဲ့ ျမန္မာ အာဏာရွင္ ၃.၀ ဘယ္ေတာ့ျပီးဆုံးမလဲ လုိ႕ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၅ ပါ။ အေျပာင္းအလဲ ေတြ အားလုံးရဲ႕ ပထမ ဆုံးပြိဳင့္ဟာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေန အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အႏုိင္ရ အစုိးရ ဖြဲ႕ႏုိင္ေရး ျဖစ္တယ္။ အင္အယ္ဒီ ကုိ မျဖစ္မေန မဲေပးၾကဖုိ႕ပါပဲ။[၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ ႏွင္းဆီျဖဴ မဂၢဇင္းပါ ေက်ာ္ေဇာခိုင္၏ ေဆာင္းပါးႏွစ္ပုဒ္ကို ျပန္လည္စုစည္းတင္ျပသည္]
Kz Khine @Hninn Si Phyu
References:
1. China 3.0 edited by Mark Leonard, European Council on Foreign Relation
2. China's search for security by Andrew J. Nathan and Andrew Scobell, Columbia University Press, 2012.
Illustration:
Qing era map of Yunan Province - National Palace Museum, Taiwan
No comments:
Post a Comment